Μελέτη σκοπιμότητας για το φράγμα Αγιονερίου στην Ελασσόνα δημοπρατεί η Περιφέρεια Θεσσαλίας. Ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας Κώστας Αγοραστός, απαντώντας σε επερώτηση, κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης του Περιφερειακού Συμβουλίου, αναφέρθηκε στο ημιτελές έργο που έχει εγκαταλειφθεί από τον ανάδοχο το 2006. Η μελέτη κόστους- οφέλους, προϋπολογισμού 60.000 ευρώ, χρηματοδοτείται από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων της Περιφέρειας και είναι μία από τις 33 συνολικά μελέτες που περιλαμβάνονται στην πρόταση της Περιφέρειας Θεσσαλίας για τη συγκρότηση του Εθνικού Σχεδίου Ανασυγκρότησης Αγροπεριβαλλοντικών Υποδομών. Τα έργα νερού για άρδευση, πάνω από 2,2 εκατ. ευρώ, είναι ευθύνη του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης.
Φράγμα Αγιονερίου Ελασσόνας
Σκοπιμότητα του έργου
Το φράγμα Αγιονερίου βρίσκεται στην κοίτη του ποταμού Ελασσονίτη, ο οποίος διασχίζει την Ελασσόνα και στα κατάντη αυτής. Σκοπός του φράγματος είναι η συγκέντρωση νερού για την άρδευση αγροτικής έκτασης 25.000 στρεμμάτων που βρίσκονται ανάντη του ταμιευτήρα και σε υψομετρική στάθμη +35 μέτρα ως προς αυτόν. Η δημοπράτηση του έργου έγινε τον Ιούνιο του 1999 και οι εργασίες συνεχίστηκαν μέχρι τις αρχές του 2006, οπότε ο ανάδοχος αποχώρησε από το εργοτάξιο χωρίς να έχει εκτελέσει ορισμένες συμβατικές εργασίες σκυροδεμάτων και τσιμεντενέσεων.
Αντικείμενο του έργου
Το φυσικό αντικείμενο της εργολαβίας «Φράγμα Αγιονερίου Ν. Λάρισας» περιλάμβανε αρχικά
(α) την πλήρη κατασκευή του φράγματος (σώμα, υπερχειλιστή, σήραγγες) και
(β) την έμφραξη της σήραγγας εκτροπής για την δημιουργία του ταμιευτήρα.
Το έργο δεν ήταν δυνατόν να κατασκευαστεί, επειδή
(α) έλειπαν οι μελέτες δύο αντλιοστασίων στην περίμετρο του ταμιευτήρα και
(β) δεν είχε απαλλοτριωθεί το σύνολο των εκτάσεων που θα καταλάμβανε ο ταμιευτήρας.
Το φυσικό αντικείμενο αναπροσδιορίστηκε και περιορίστηκε στον
(α) υπερχειλιστή και (β) στις σήραγγες
Λόγω
(α) τροποποιήσεων στη μελέτη και
(β) αδυναμίας χρηματοδότησης επιπλέον εργασιών,
Για την ολοκλήρωση τους απομένουν ορισμένες εργασίες.
Για το σώμα του φράγματος η συμβατική μελέτη κατέστη ανεπαρκής λόγω μεταβολής συνθηκών της προμήθειας υλικών επιχώματος.
Μελέτες του έργου
Επισημαίνεται ότι, για το σύνολο των εργασιών υπάρχουν τρεις μελέτες :
α) του φράγματος, με τίτλο «Υδραυλικά έργα φράγματος Αγιονερίου»,
β) των έργων υδροληψίας, με τίτλο «Οριστική μελέτη έργων υδροληψίας» και
γ) των αρδευτικών δικτύων, με τίτλο «Οριστική μελέτη αρδευτικών δικτύων από το φράγμα Αγιονερίου»,
Οι ανωτέρω μελέτες θα πρέπει να τροποποιηθούν ή να συμπληρωθούν, ως προς το είδος και τις ποσότητες των εργασιών, προκειμένου να συγχωνευτούν σε μία και να επικαιροποιηθούν οι τιμές μονάδος εργασιών.
Περιβαλλοντικοί όροι
Για τα έργα που αφορούν τις προαναφερθείσες μελέτες έχει εκδοθεί η ΚΥΑ 104546/26-5-08 με την οποία εγκρίνονται οι περιβαλλοντικοί όροι της κατασκευής του φράγματος και οι περιβαλλοντικοί όροι του έργου «Έργα υδροληψίας και έργα μεταφοράς και προσαγωγής φράγματος Αγιονερίου», το οποίο αναφέρεται στην μελέτη (β) και σε τμήμα της μελέτης (γ), στο οποίο δεν περιλαμβάνεται το δίκτυο διανομής του νερού.
Η εν λόγω ΚΥΑ ισχύει για 10 έτη. Εφ’ όσον δεν έχει υποβληθεί αίτημα ανανέωσης θα πρέπει να γίνει η διαδικασία από την αρχή.
Οι όροι της ΚΥΑ στηρίζονται σε μη ρεαλιστικά δεδομένα (όσον αφορά το φράγμα σε μη ενεργούς δανειοθαλάμους και, όσον αφορά το δίκτυο μεταφοράς σε ανεπίκαιρη διάταξη των επιφανειών άρδευσης, τροποποιημένη από τον αναδασμό) επομένως θα απαιτηθεί νέα διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης. Επίσης στην ΚΥΑ περιλαμβάνονται όροι για την εξασφάλιση της ποιότητας του νερού του ταμιευτήρα (αντιμετώπιση ρύπανσης) και όροι υποχρεώσεων του φορέα κατασκευής του έργου, οι οποίοι απαιτούν επιπλέον μελέτες.
Απαλλοτριώσεις
Σχετικά με τις απαλλοτριώσεις για την κατασκευή του έργου, έχει συντελεστεί μόνο εκείνη που αφορά την προμήθεια υλικών για τον πυρήνα του φράγματος. Η απαλλοτρίωση της περιοχής ανέγερσης του φράγματος έχει αρθεί, ενώ απαιτείται η κτηματογράφηση της λεκάνης κατάκλυσης του ταμιευτήρα, των προστατευτικών αναχωμάτων και των θέσεων των αντλιοστασίων.
Συμπέρασμα
Όπως γίνεται σαφές από τα εκτεθέντα, η συνέχιση των εργασιών για την ολοκλήρωση του φράγματος Αγιονερίου αποτελεί ένα σύνθετο τεχνικό αντικείμενο. Για την ολοκλήρωση του έργου, είναι απαραίτητο, να ληφθεί υπόψη το συνολικό φυσικό και οικονομικό αντικείμενό του, το οποίο δεν ήταν διαθέσιμο όταν ξεκίνησε η διαδικασία ανάθεσης της πρώτης εργολαβίας, με τρόπο ώστε το έργο να μπορεί να θεωρηθεί ολοκληρωμένο και λειτουργικό.
Μελέτη κόστους-οφέλους
Επειδή το έργο είναι υψηλού κόστους κατασκευής (φράγμα, απαλλοτριώσεις, συνοδά έργα), πρέπει να προηγηθεί η σύνταξη μελέτης κόστους – οφέλους του συνολικού έργου. Για το σκοπό αυτό εγκρίθηκε η με αριθμό ΔΑΠ/466/18-2-2020 απόφαση Περιφερειάρχη Θεσσαλίας έγκρισης διάθεση πίστωσης 60.000 ευρώ σε βάρος των πιστώσεων του έργου με Κ.Α. 2014ΕΠ51700027 της ΣΑΕΠ 517, για τη δημοπράτηση της μελέτης με τίτλο «ΜΕΛΕΤΗ ΚΟΣΤΟΥΣ – ΟΦΕΛΟΥΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΕΡΓΟΥ ΦΡΑΓΜΑΤΟΣ ΑΓΙΟΝΕΡΙΟΥ, ΝΟΜΟΥ ΛΑΡΙΣΑΣ». Τα Τεύχη Διαγωνισμού είναι υπό σύνταξη.